6 CHIẾN LƯỢC PHÂN TÍCH ĐẦU TƯ CỦA HUYỀN THOẠI WARREN BUFFETT

Dưới bàn tay tài hoa của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, khoản tiền trị giá 10.000$ vào công ty Berkshire Hathaway tại thời điểm năm 1965, đến năm 2005, đã sinh sôi lên tới 30 triệu $. Bí quyết đạt được thành công thần kỳ đó là do ông luôn có chiến lược phân tích đầu tư kỹ lưỡng và hiệu quả trước khi ra quyết định.

Trong hoạt động tài chính, mỗi nhà đầu tư đều có những cách suy nghĩ riêng. Những triết lý, những tư tưởng ấy sẽ định hướng các quyết định đầu tư của họ. Các nhà đầu tư vào giá trị (value investors) thường tìm kiếm các chứng khoán có mức giá thấp hơn nhiều so với giá thị thực của chúng. Việc tính toán giá trị nội tại của một chứng khoán hoàn toàn không dễ dàng. Nó đòi hỏi một cái đầu lạnh và sự tinh tế, bởi trên thế giới không có tiêu chuẩn toàn cầu nào để tính toán con số này. Phần lớn việc đánh giá giá trị nội tại dựa trên phân tích các số liệu cơ bản về một doanh nghiệp. Giống như việc các bà nội trợ mặc cả gắt gao khi đi chợ, các nhà đầu tư giá trị cũng cố gắng tìm kiếm những "món hàng" rẻ, thực sự có giá trị nhưng lại bị phần lớn những người mua hàng bỏ lỡ.

Vậy làm thế nào mà Buffett lại có thể tìm kiếm được các cổ phiếu có giá thấp và tại sao ông lại có thể đánh giá được mối quan hệ giữa giá cổ phiếu và "chất lượng" của cổ phiếu đó? Sau đây là chiêu thức mà Buffett tiến hành phân tích đầu tư. Nếu bạn thực sự muốn trở thành một nhà đầu tư thành công, hãy ghi nhớ trong đầu không chỉ những yếu tố mà Buffett phân tích mà hãy để tâm vào những điều mà ông ta tìm kiếm.

1. XEM XÉT HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY

Trước khi quyết định đầu tư vào một công ty, Buffett luôn xem xét liệu rằng công ty này có hoạt động hiệu quả lâu dài hay không. ROE là một trong các chỉ số được quan tâm đầu tiên. Việc so sánh tỉ lệ này với các doanh nghiệp khác trong ngành sẽ mang lại những thông tin hữu ích.
Tất nhiên, nếu chỉ phân tích con số này trong một năm không bao giờ là đủ. Nếu muốn đạt được thành công như Buffett thì ít nhất bạn phải xem xét chỉ số này trong 10 năm để thấy được toàn bộ quá trình hoạt động của công ty.

2. XEM XÉT CÔNG TY CÓ HẠN CHẾ VIỆC VAY NỢ QUÁ MỨC KHÔNG

Tỉ lệ nợ trên vốn cổ phần là một chỉ số quan trọng khác được Buffett quan tâm xét xét kĩ lưỡng. Ông luôn tìm kiếm những công ty có mức nợ thấp. Do đó, chính vốn cổ phần của cổ đông sẽ làm tăng doanh thu chứ không phải là các khoản tiền đi vay nợ. Nếu tỉ lệ này ở mức cao, có nghĩa là công ty đang sử dụng tiền từ đi vay hơn là sử dụng vốn từ cổ đông để duy trì hoạt động. Vay nợ ở mức tương đối cao so với vốn cổ phần có thể dẫn tới sự mất ổn định trong thu nhập và dẫn tới chi phí vay vốn (tiền lãi) cao.

3. LƯU TÂM ĐẾN BIÊN LỢI NHUẬN

Khả năng sinh lợi của một công ty không chỉ phụ thuộc vào biên lợi nhuận  mà còn phụ thuộc vào tốc độ tăng tỉ suất lợi nhuận liên tục của công ty. Để có được các thông tin đáng tin cậy về khả năng sinh lợi của một công ty, hãy xem xét chỉ số này trong ít nhất 5 năm. Lợi nhuận biên cao có nghĩa là công ty đang tiến hành hoạt động kinh doanh tốt, ngoài ra thì lợi nhuận biên (hay tỉ suất lợi nhuận) tăng thì đó là dấu hiệu cho thấy hoạt động quản lý công ty là rất hiệu quả, đặc biệt là trong quản lý chi phí.

4. XEM XÉT CÔNG TY ĐÃ CỔ PHẦN HOÁ ĐƯỢC BAO LÂU

Buffett thường chỉ xem xét tới các công ty cổ phần đã hoạt động được ít nhất là 10 năm. Vì thế hầu hết các công ty công nghệ phát hành cổ phiếu lần đầu (IPOs) trong thập kỉ vừa qua đều không nằm trong tầm ngắm của Buffett (đấy là còn chưa tính đến việc Buffett chỉ đầu tư vào các công ty mà ông nắm rõ thông tin, và ông cũng thừa nhận rằng mình chẳng hiểu mấy về cách thức hoạt động của hầu hết các công ty công nghệ hiện nay). Tuy vậy, các tiêu chuẩn của Buffett vẫn hoàn toàn hợp lý: đầu tư giá trị có nghĩa là tìm kiếm các công ty đã được thử thách qua thời gian nhưng giá cả vẫn chưa thể hiện đúng giá trị thực của nó.
Hãy nhớ rằng không bao giờ được đánh giá thấp giá trị các thành tựu của doanh nghiệp trong quá khứ. Đó là những thông tin hết sức hữu ích để dự đoán khả năng gia tăng lợi nhuận cho các cổ đông. Nhưng cũng đừng quên rằng, quá trình hoạt động trong quá khứ của một công ty không đảm bảo hoàn toàn rằng công ty đó sẽ hoạt động tốt trong tương lai. Do đó, công việc của nhà đầu tư giá trị là phải xác định xem liệu trong tương lai công ty có thể hoạt đông tốt như trong quá khứ hay không. Rõ ràng đây không phải là công việc dễ dàng, nhưng Buffett lại là một thiên tài trong việc xác định khả năng phát triển của một công ty.

5. XEM XÉT CƠ CẤU SẢN PHẨM CỦA CÔNG TY

Liệu công ty đó chỉ sản xuất một loại sản phẩm duy nhất hay không? Bạn có thể nghĩ đây là một câu hỏi hết sức bình thường. Tuy nhiên đối với Buffett, câu hỏi này lại hết sức quan trọng. Buffett thường bỏ qua các công ty mà sản phẩm không có nét riêng biệt so với các công ty đối thủ. Ông cũng không chọn các công ty chỉ có một loại sản phẩm duy nhất, ví dụ như công ty xăng dầu. Các đặc điểm khó có khả năng bắt chước được Buffett gọi là chiếc áo giáp tự vệ của các công ty, hay nói cách khác đó chính là lợi thế so sánh. Lợi thế so sánh càng mạnh thì công ty càng có khả năng thắng thế trên thị trường.

6. TÌM HIỂU LIỆU CỔ PHIẾU ĐÓ CÓ BÁN Ở MỨC GIÁ THẤP HƠN GIÁ TRỊ THỰC ĐẾN 25% HAY KHÔNG

Tìm kiếm một công ty thoả mãn năm tiêu chí trên là một chuyện, nhưng xác định xem liệu nó có bị đánh giá thấp hơn giá trị thực sự không thì lại là một chuyện khác. Đây mới chính là công việc khó khăn phức tạp nhất đối với các nhà đầu tư giá trị, và cũng là kĩ năng quan trọng nhất của Warren Buffett.
Để kiểm tra được tiêu chuẩn thứ 6 này, nhà đầu tư cần tính toán giá trị nội tại của một công ty bằng cách phân tích các dữ liệu cơ bản, trong đó có lãi ròng, tổng doanh thu, tài sản. Nếu như một công ty có giá trị nội tại luôn lớn hơn giá thanh lý của công ty đó thì theo bạn nó sẽ có giá bao nhiêu nếu ngay trong ngày hôm nay bị phá sản và được rao bán? Giá trị thanh lý của công ty sẽ không bao gồm các tài sản vô hình như: giá trị thương hiệu - một tài khoản không có mặt trên các báo cáo tài chính nhưng lại là một tài sản hết sức quan trọng và có giá. Đối với Buffett, khi tiến hành tính toán giá trị nội tại của một doanh nghiệp, ông thường so sánh với giá trị vốn hoá thị trường hiện tại của nó. Nếu giá trị nội tại của một doanh nghiệp cao hơn ít nhất 1.25 lần giá trị vốn hoá thị trường của nó, Buffett sẽ ghi tên công ty vào danh sách đầu tư của mình.